Η σχιζοφρένεια είναι ίσως η σοβαρότερη ψυχική διαταραχή. Μπορ; εμφανιστεί σε…
κάθε άνθρωπο ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, εθνικότητ μορφωτικού ή πολιτισμικού υποβάθρου. Συνήθως νοσούν νέοι άνθρ βρίσκονται στην πιο παραγωγική φάση της ζωής τους. Το κόστος γι ανθρώπους αυτούς είναι πολύ μεγάλο καθώς βιώνουν μια δραματικι επιδείνωση της προσωπικής, επαγγελματικής και κοινωνικής τους ζωής οι ίδιοι όσο και οι οικογένειές τους επιβαρύνονται εφόρου ζωής με τ ψυχικό, κοινωνικό και οικονομικό φορτίο που συνεπάγεται η σχιζοφρένεια
Επιδημιολογία
Υπολογίζεται ότι περίπου ένας με δύο στους εκατό ανθρώπους θα ν< από σχιζοφρένεια κάποια στιγμή στη ζωή τους. Η σχιζοφρένεια συν όλες τις κοινωνίες και τις γεωγραφικές περιοχές της γης, περίπου με συχνότητα.
Η νόσος προσβάλλει τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες με την ίδια συχνότητα. Παρόλα αυτά ο χρόνος έναρξης και η πορεία της νόσου μεταξύ των δύο φύλων. Συνήθως εμφανίζεται σε μικρότερη ηλικία άνδρες απ’ ότι στις γυναίκες. Οι άνδρες συνήθως νοσούν μεταξύ 16 ετών, ενώ οι γυναίκες μεταξύ 25 και 30 ετών. Σε γενικές γραμμές, ο έχουν καλύτερη πρόγνωση από ότι οι άντρες.
Μια από τις κύριες αιτίες θανάτου ασθενών με σχιζοφρένεια είναι η αυτοκτονία. Υπολογίζεται ότι το 50% των σχιζοφρενών ασθενών θο αποπειραθούν ν’ αυτοκτονήσουν κάποια στιγμή στη ζωή τους. Η αν περιθωριοποίηση, η έλλειψη υποστηρικτικού περιβάλλοντος αυξάνο κίνδυνο αυτοκτονίας. Επίσης ένα σημαντικό ποσοστό σχιζοφρενών εθισμένοι στο αλκοόλ ή σε άλλες ψυχοτρόπες ουσίες (κυρίως χασίς)μεγαλουπόλεις «πυροδο εμφάνιση της νόσου σε ανθρώπους που έχουν κάποια βιολογική προ Η σχιζοφρένεια προσβάλλει ανθρώπους όλων των κοινωνικών τάξεων.
Η αιτιολογία της σχιζοφρένειας δεν έχει γίνει ακόμα πλήρως κατανοητή. Σήμερα πιστεύουμε ότι προκαλείται από την αλληλεπίδραση πολλών διαφορετικών παραγόντων. Τέτοιοι παράγοντες είναι :
οι γενετικές μας καταβολές
περιβαλλοντικοί παράγοντες (βιολογικοί και ψυχοκοινωνικοί)
Πολλές μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα τεκμηριώνουν τη συμμετοχή γενετικών παραγόντων στην αιτιολογία της νόσου. Όπως έχει αναφερθεί η συχνότητα της νόσου στο γενικό πληθυσμό είναι περίπου 1%. Το παιδί ενός σχιζοφρενούς γονέα έχει δώδεκα φορές μεγαλύτερη πιθανότητα ν’ αναπτύξει τη νόσο, ενώ όταν και οι δύο γονείς είναι σχιζοφρενείς η πιθανότητα εμφάνισης σχιζοφρένειας είναι σαράντα φορές μεγαλύτερη από το γενικό πληθυσμό. Η πιθανότητα εμφάνισης σχιζοφρένειας στο μονοζυγωτικό δίδυμο αδερφό ενός σχιζοφρενή ασθενή φτάνει το 50%, είναι δηλαδή πενήντα φορές μεγαλύτερη από το γενικό πληθυσμό (σημειώνεται ότι τα μονοζυγωτικά δίδυμα αδέρφια έχουν πανομοιότυπο DNA).
Ρόλο φαίνεται να παίζει και η επίδραση του περιβάλλοντος. Κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί λοιμώξεις, εγκεφαλικές βλάβες κατά την εγκυμοσύνη ή κατά τη διάρκεια του τοκετού κλπ. Σε κάποιες περιπτώσεις η χρήση ναρκωτικών ουσιών μπορεί να δράσει ως εκλυτικός παράγοντας για την εμφάνιση της νόσου.
Επίσης το ψυχοκοινωνικό στρες, που προκαλείται πχ από ένα τραυματικό γεγονός της ζωής όπως είναι ο θάνατος ενός δικού μας ανθρώπου, μπορεί να πυροδοτήσει την έναρξη της νόσου. Οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες μπορούν επίσης να επηρεάσουν την πορεία της πάθησης. Για παράδειγμα ένας ασθενής που η οικογένειά του τον κατακρίνει για όσα λέει και κάνει και τον καταπιέζει, θα υποτροπιάσει περισσότερες φορές από τον ασθενή που ζει σ ένα προστατευμένο περιβάλλον όπου απολαμβάνει μια σχετική ελευθερία και νιώθει αποδεκτός.
• Κλινική Συμπτωματολογία
Οι ασθενείς με σχιζοφρένεια έχουν ένα διαταραγμένο τρόπο σκέψης, που οδηγεί στην εμφάνιση παραισθήσεων, ψευδαισθήσεων, ακατανόητου λόγου, παράξενης ή ακατανόητης συμπεριφοράς και εντέλει κακής επαφής με την πραγματικότητα και με το γύρω τους κόσμο.
Όταν λέμε ότι οι άνθρωποι αυτοί έχουν παραισθήσεις εννοούμε ότι έχουν μια παραποιημένη αντίληψη του κόσμου γύρω τους, ενώ όταν λέμε ότι έχουν ψευδαισθήσεις εννοούμε ότι αντιλαμβάνονται πράγματα που δεν υπάρχουν. Οι συχνότερες ψευδαισθήσεις στη σχιζοφρένεια είναι οι ακουστικές. Οι άνθρωποι αυτοί μπορεί να ακούν φωνές που δεν υπάρχουν και που συχνά τους κατακρίνουν, τους προσβάλλουν ή τους κατηγορούν. Μπορεί επίσης να έχουν άλλου τύπου ψευδαισθήσεις, π.χ. οπτικές ή οσφρητικές. Οποιαδήποτε από τις πέντε αισθήσεις μπορεί να επηρεαστεί στη σχιζοφρένεια.
Οι σχιζοφρενείς ασθενείς μπορεί να είναι απαθείς και ανέκφραστοι, ή μπορεί να έχουν παράδοξες συναισθηματικές αντιδράσεις ασύμβατες με ό,τι συμβαίνει γύρω τους. Επίσης συχνά έχουν παράξενες ιδέες και πεποιθήσεις και η συμπεριφορά τους είναι αλλόκοτη. Για παράδειγμα μπορεί να πιστεύουν ότι οι άλλοι μπορούν να διαβάσουν τις σκέψεις τους, ότι τους κυνηγούν κι η ζωή τους κινδυνεύει κ.λ.π.
Τα συμπτώματα αυτά επηρεάζουν την ικανότητά τους να συνυπάρχουν με τους άλλους ανθρώπους, να κοινωνικοποιούνται και να δημιουργούν σχέσεις. Οι περισσότεροι αποσύρονται από τον κοινωνικό τους περίγυρο, απομονώνονται, παραμελούν τον εαυτό τους και δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις επαγγελματικές και οικογενειακές τους υποχρεώσεις. Οι σχιζοφρενείς ασθενείς δεν έχουν εναισθησία, δεν κατανοούν δηλαδή ότι είναι άρρωστοι κι ότι αυτό που τους συμβαίνει είναι παθολογικό.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι σχιζοφρένειας που διαφοροποιούνται ανάλογα με το είδος των συμπτωμάτων που εμφανίζονται στον καθένα. Αυτοί οι τύποι είναι η παρανοειδής, η αποδιοργανωτική, η κατατονική, η αδιαφοροποίητη και η υπολειμματική σχιζοφρένεια.
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι οι σχιζοφρενείς ασθενείς είναι βίαιοι κι επικίνδυνοι. Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι είναι αποσυρμένοι κι αποφεύγουν τις κοινωνικές συναναστροφές. Βίαιοι μπορεί να γίνουν όταν δεν παίρνουν τα φάρμακά τους ή όταν συνυπάρχει κατάχρηση αλκοόλ ή άλλων ουσιών.
• Προνοσηρή προσωπικότητα
Πολλοί ασθενείς με σχιζοφρένεια αναφέρουν ότι πριν αρρωστήσουν ήταν κλειστοί κι εσωστρεφείς. Είχαν λίγους φίλους κι απέφευγαν τις ομαδικές δραστηριότητες. Συνήθως η πρώτη νοσηλεία σε ψυχιατρική κλινική σηματοδοτεί την έναρξη της νόσου. Ωστόσο, συμπτώματα μπορεί να προϋπήρχαν για μήνες ή χρόνια.
Τα πρώτα συμπτώματα μπορεί να αφορούν σωματικά ενοχλήματα, όπως πονοκεφάλους, αδυναμία, κούραση, γαστρεντερικά ενοχλήματα, ενώ παράλληλα οι φίλοι κι οι συγγενείς παρατηρούν ότι ο ασθενής αρχίζει να έχει προβλήματα στην προσωπική κι επαγγελματική του ζωή. Ο ίδιος κλείνεται στον εαυτό του και μπορεί να δείξει έντονο ενδιαφέρον για θέματα όπως η φιλοσοφία και η μεταφυσική.
Σε γενικές γραμμές θα μπορούσαμε να πούμε ότι αρκετοί απ’ αυτούς τους ασθενείς είχαν κάποια διαταραχή προσωπικότητας πριν την έναρξη της νόσου, συνήθως σχιζοειδή ή σχιζότυπη διαταραχή.
• Πορεία και Πρόγνωση
Η σχιζοφρένεια είναι μια χρόνια νόσος που υποτροπιάζει. Συνήθως εμφανίζεται στην εφηβεία ή στα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής και η κλασσική πορεία της περιλαμβάνει εξάρσεις και υφέσεις. Το πρώτο επεισόδιο σηματοδοτεί την έναρξη της νόσου και συνήθως απαιτεί νοσηλεία. Μετά την ύφεση του αρχικού επεισοδίου ο ασθενής συνήθως επανέρχεται σ’ ένα αρκετά καλό επίπεδο λειτουργικότητας. Ωστόσο οι περισσότεροι ασθενείς υποτροπιάζουν, ενώ μετά από κάθε νέα υποτροπή επανέρχονται όλο και δυσκολότερα. Η πορεία της νόσου είναι καλύτερη αν ο ασθενής δεν υποτροπιάσει μέσα σε μια πενταετία από το αρχικό επεισόδιο.
Η σχιζοφρένεια είναι μια ιδιαίτερα στιγματισμένη νόσος που δε γίνεται εύκολα αποδεκτή από την κοινωνία. Σαν αποτέλεσμα οι άνθρωποι αυτοί στιγματίζονται, αποσύρονται και συχνά περιθωριοποιούνται. Σημαντικό ρόλο παίζει το υποστηρικτικό περιβάλλον του κάθε ασθενούς. Η κατανόηση και η συμπαράσταση της οικογένειας και των φίλων βοηθά τον ασθενή να αντέξει το βάρος της νόσου του και να έχει μια κατά το δυνατόν φυσιολογική ζωή.
• Θεραπεία
Ο ακρογωνιαίος λίθος της θεραπείας είναι η φαρμακευτική αγωγή με αντιψυχωσικά φάρμακα. Οι περισσότεροι ασθενείς χρειάζεται να παίρνουν φάρμακα για όλη τους τη ζωή. Η φαρμακευτική αγωγή προκαλεί ύφεση των συμπτωμάτων και βελτιώνει την ποιότητα της ζωής του ασθενούς, αλλά δεν απαλλάσσει τον ασθενή από τη νόσο. Η ψυχοθεραπεία στοχεύει στη στήριξη του ασθενούς και της οικογένειάς του. Τα καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα προκύπτουν από το συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας. Από την επιστημονική ομάδα της ΜΚΟ Κλίμακα . Ευχαριστούμε για την ευγενική παραχώρηση του υλικού.
