Η σωματική δραστηριότητα στους ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση είναι «θέμα ζωής και θανάτου», όπως προκύπτει από σχετική μελέτη.
Η μελέτη αποτελεί μια συνεργασία του κ. Γιώργου Σακκά της Σχολής Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού και του κ. Ιωάννη Στεφανίδη της Ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και των συνεργατών τους.
Στο πλαίσιο της εν λόγω μελέτης, 70 αιμοκαθαιρόμενοι ασθενείς μελετήθηκαν για 10 συναπτά έτη, ενώ συγκεντρώθηκαν δεδομένα που σχετίζονταν με την ποιότητα της ζωής τους, την προδιάθεσή τους να αναπτύξουν σακχαρώδη διαβήτη, τα επίπεδα σωματικού λίπους και μυϊκού ιστού, την ποιότητα του ύπνου, τα επίπεδα κοιλιακής παχυσαρκίας, καθώς και τα επίπεδα καθημερινής σωματικής δραστηριότητας.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετούς παρακολούθησης, συνολικά 30 αιμοκαθαιρόμενοι ασθενείς (43%) απεβίωσαν λόγω καρδιαγγειακών παθήσεων. Τη θνησιμότητα προέβλεψαν μια σειρά από παράγοντες, όπως η ηλικία έναρξης της αιμοκάθαρσης, η περιφέρεια μέσης προς πύελο, τα επίπεδα σωματικής επάρκειας, τα επίπεδα γλυκοζυλίωμένης αιμοσφαιρίνης καθώς και τα επίπεδα ποιότητας ζωής.
Δεδομένου ότι όλοι οι παραπάνω παράγοντες συνδέονταν με τη σωματική επάρκεια των ασθενών, το δείγμα χωρίστηκε σε δυο ομάδες ανάλογα με τα επίπεδα καθημερινής σωματικής δραστηριότητας, δηλαδή στα άτομα με σκορ πάνω και κάτω από το 75%.
«Τα αποτελέσματά μας έδειξαν», αναφέρει ο κ. Σακκάς στο ΑΠΕ, «ότι σε κάθε δεδομένη χρονική στιγμή, μέσα στα 10 έτη που έγινε η μελέτη, η θνησιμότητα των αιμοκαθαιρόμενων ασθενών με αυξημένη καθημερινή σωματική δραστηριότητα είχε μειωθεί κατά 74%».
Επιπλέον, ο κίνδυνος θνησιμότητας για τους ασθενείς, οι οποίοι επέδειξαν αυξημένη λειτουργική ικανότητα έχει μειωθεί κατά 99,9%.
Στην ουσία, δηλαδή, οι ασθενείς που είχαν υιοθετήσει έναν δραστήριο τρόπο ζωής, με περπάτημα και δραστηριότητες αναψυχής, επιβίωσαν κατά τη διάρκεια της δεκαετούς παρακολούθησης.
Η παρούσα μελέτη συνοπτικά προτείνει ότι η σωματική δραστηριότητα στους αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς είναι «θέμα ζωής και θανάτου». Η αξιολόγηση της καθημερινής σωματικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τον ίδιο, μπορεί να γίνει εύκολα με ερωτηματολόγια ή βηματομετρητές, ενώ είναι υποχρεωτικό οι ασθενείς να συμμετάσχουν σε προγράμματα συστηματικής άσκησης εντός και εκτός της μονάδας τεχνητού νεφρού.
Για την ολοκλήρωση των 10 χρόνων συστηματικής μελέτης των αιμοκαθαιρόμενων ασθενών, η ομάδα του Δρα Σακκά έχει ετοιμάσει έναν 50σέλιδο οδηγό άσκησης για νεφροπαθείς, ο οποίος θα μοιραστεί δωρεάν σε όλες τις μονάδες τεχνητού νεφρού της χώρας. Ωστόσο, το παρόν εγχειρίδιο παραμένει στα «συρτάρια» των ερευνητών λόγω έλλειψης του απαραίτητου κονδυλίου (περίπου 10.000 ευρώ) για την εκτύπωση και διανομή του οδηγού.
Επίσης, σύμφωνα με στοιχεία του ίδιου, ο αριθμός των ατόμων με τελικού σταδίου νεφρική νόσο έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια, σε ποσοστό μάλιστα που αγγίζει το 7% ετησίως και μέχρι το 2011 είχε υπερβεί τα 200 εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο. Από αυτούς, πάνω από το 80% των ασθενών κάνει κάποια μορφή αιμοκάθαρσης ως κύρια θεραπεία της νεφρικής νόσου.
Η αύξηση του ποσοστού των αιμοκαθαιρόμενων ασθενών οδηγεί, σύμφωνα με τον κ. Σακκά, σε ένα τεράστιο οικονομικό βάρος, όχι μόνο λόγω του υψηλού κόστους των αιμοκαθάρσεων, αλλά και λόγω της χαμηλής λειτουργικότητας των ασθενών αυτών που οδηγεί σε χαμηλά ποσοστά απασχόλησης και υψηλή εξάρτηση από τα επιδόματα αναπηρίας.
Προηγούμενα επιστημονικά δεδομένα έδειξαν ότι οι ασθενείς που εμφανίζουν σχετικά υψηλά επίπεδα καθημερινής σωματικής δραστηριότητας έχουν χαμηλότερα ποσοστά νοσηλείας, ενώ λαμβάνουν λιγότερα φάρμακα συνολικά για την υγεία τους σε καθημερινή βάση. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, ελάχιστες μελέτες έχουν εξετάσει την επίδραση της σωματικής δραστηριότητας στην επιβίωση των αιμοκαθαιρόμενων ασθενών σε βάθος χρόνου, ενώ καμία δεν έφτασε τη δεκαετία, όπως η εργασία των Γ. Σακκά, Ι. Στεφανίδη και των συνεργατών τους από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
