Δικηγόρου
Μαζί με τις ευχές για χρόνια πολλά και καλή χρονιά ας δούμε μαζί τι ισχύει την νέα χρονιά ,για αυτούς που έχουν θεμελιώσει δικαίωμα σύνταξης το 2014 η για αυτούς που θεμελιώνουν μέσα στο 2015 ποιοι χάνουν ποιοι κερδίζουν!!!
Από 1/1/2015 ισχύουν νέες ρυθμίσεις στο ασφαλιστικό αλλά, αυτή η αλλαγή δεν συνεπάγεται αυτόματα και ανατροπή των συνταξιοδοτικών δεδομένων για το σύνολο των απασχολουμένων.
Επιπλέον, όσοι είχαν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι την Τετάρτη 31/12 δεν θίγονται από τις νομοθετικές αλλαγές που δρομολογούνται από 1/1/2015.
Και από την άλλη, όσοι δεν έχουν θεμελιώσει το 2014 συνταξιοδοτικό δικαίωμα, οι ασφαλισμένοι δηλαδή του ιδιωτικού τομέα (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ κ.α) που δεν είχαν συμπληρώσει 35ετία (μαζί με τα πλασματικά έτη) και οι εργαζόμενοι στο δημόσιο και στις ΔΕΚΟ-δημοσίου ενδιαφέροντος τράπεζες που δεν έχουν 25ετή προϋπηρεσία, άρα εκείνοι οι οποίοι δεν έχουν διασφαλίσει τα θετικά όρια και τις ευνοϊκές προϋποθέσεις που ίσχυαν μέχρι τούδε, απλώς δεν μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα. Χωρίς το όριο ηλικίας αναγκαστικά θα παραμείνουν στην εργασία τους.
Βέβαια για πολλούς ασφαλισμένους τα πράγματα δεν είναι «άσπρο-μαύρο». Μπορεί παραμένοντας στην εργασία να συμπληρώσουν περισσότερα έτη ασφάλισης και έτσι να βελτιώσουν τη σύνταξή τους αλλά, από την άλλη, να έχουν απώλειες στο εφάπαξ ή να συρρικνωθεί ετι περαιτέρω ο συντάξιμος μισθός. Και αυτό λόγω της συνεχούς μείωσης των αμοιβών σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα.
Κατά συνέπεια ένας καλύτερος αριθμητής στο κλάσμα υπολογισμού της σύνταξης (στον αριθμητή μπαίνουν τα έτη ασφάλισης και στον παρονομαστή τα έτη για την θεμελίωση ή την χορήγηση της πλήρους σύνταξης) να πολλαπλασιαστεί με έναν μικρότερο συντάξιμο μισθό και να οδηγήσει έτσι σε μικρότερη σύνταξη εν σχέσει με κάποιον που έχει «εξέλθει» του εργασιακού βίου το 2014.
Σοβαρούς λόγους για να βγουν στη σύνταξη έχουν οι ασφαλισμένοι σε συγκεκριμένες περιπτώσεις όπως θα δούμε αναλυτικά
1.Το εφάπαξ πλέον είναι συνάρτηση των εσόδων των οικείων ταμείων. Και όσο τα έσοδα καθεύδουν (κατ’αρχάς στον ιδιωτικό τομέα λόγω μείωσης της ανεργίας αλλά, και στο δημόσιο λόγω διαθεσιμοτήτων και «παγώματος» των προσλήψεων) τόσο θα περιορίζονται οι εκροές για πληρωμή εφάπαξ.
Αυτό σημαίνει ότι στην καλύτερη περίπτωση το πολυπόθητο εφάπαξ θα καθυστερήσει από 4 και πάνω χρόνια. (Όποιος δημόσιος υπάλληλος βγει φέτος στη σύνταξη θα λάβει το εφάπαξ μετά το 2018). Επιπλέον, φέτος το εφάπαξ θα είναι περίπου 38,5% μειωμένη εν σχέσει με το 2009. Όμως, για όποιον συνταξιοδοτηθεί το 2015 υπολογίζεται να είναι 40% και κατά τα επόμενα χρόνια η περικοπή θα αυξάνει με ρυθμό 1-2% κάθε χρόνο.
2.Ειδικά για τα επικουρικά ταμεία, οι συντάξεις θα είναι ανάλογες των εσόδων, με στόχο τους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς των εν λόγω οργανισμών. Άρα, οι παροχές (συντάξεις) θα περιοριστούν αναλόγως των εσόδων. Πόσο μάλιστα όταν για τα έτη ασφάλισης από το 2001 και μετά θα εφαρμοστούν οι ατομικοί λογαριασμοί. Κατά συνέπεια, οι επικουρικές συντάξεις θα γίνουν απόλυτα ανταποδοτικές.
Οι δικαιούχοι θα λάβουν πίσω τις εισφορές που πλήρωσαν (3% οι ίδιοι και ένα αντίστοιχο ποσοστό οι επιχειρήσεις), συν κάποια μικρή απόδοση (αν και με το «κούρεμα» των αποθεματικών των ταμείων και με τον αποπληθωρισμό –αρνητικό πληθωρισμό- δεν αποκλείεται να προκύψει και μείωση της παροχής κάτω και του κεφαλαίου που συγκεντρώθηκε). Μείον βεβαίως ένα ποσοστό κοντά στο 3% για έξοδα διαχείρισης (λειτουργίας του ταμείου).
Το εν λόγω ποσό (ο κουμπαράς κάθε ασφαλισμένου) θα διαιρείται για των μηνών που υπολείπονται (προσδόκιμο ζωής κατά την ηλικία λήψης της παροχής) μέχρι του φυσικού τέλους. Για παράδειγμα, στο 60ό έτος μια γυναίκα έχει σήμερα προσδόκιμο ζωής τα 82 έτη. Άρα, το κεφάλαιο θα διαιρεθεί με το 264 (μήνες) ώστε να προκύψει η σύνταξη.
Η οποία, θα μειωθεί και άλλο εάν η δικαιούχος δηλώσει κατά την ημέρα (πρώτη) απόδοσής της ότι σε περίπτωση θανάτου επιθυμεί να συνεχίσει να λαμβάνει τμήμα αυτής (70%) ο εν ζωή σύζυγός της (μέχρι φυσικού του τέλους μια ο ίδιος) ως σύνταξη χηρείας.
3.Σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν ο ασφαλισμένος στοχεύει στην λήψη της κατώτατης παροχής (με 15 έως 20 ή 22 έτη ασφάλισης), τυχόν παραμονή στην εργασία δεν βελτιώνει την σύνταξη. Ακόμη και η μητέρα με ανήλικο που είναι ασφαλισμένη στο ΙΚΑ και έχει 5.500 ένσημα δεν την συμφέρει να παραμείνει μέχρι το 55ο έτος προκειμένου να πάρει πλήρη σύνταξη.
Η μειωμένη σύνταξη που χορηγείται από το 50ό έτος (για θεμελίωση το 2010, το 52ο για θεμελίωση το 2011 και 55ο μειωμένη και 60ό πλήρη για θεμελίωση -5.500 ένσημα και ανήλικο τέκνο- το 2012) έρχεται και «ακουμπάει» στα κατώτατα όρια των 486 ευρώ. Σπάνια δε μια πλήρης σύνταξη με 6.000 ή 6.5000 ένσημα αποδίδει μεγαλύτερο ποσό.
4. Από το 2015 οι συντάξεις θα υπολογίζονται με διαφορετικό τρόπο. Για τις κύριες, το τμήμα της σύνταξη μέχρι το 2010 θα υπολογίζεται με βάσει το 2% για κάθε χρόνο ασφάλισης (και 70% για 35 έτη, μείον τις πέντε περικοπές που επιβλήθηκαν από την τρόικα τα προηγούμενα 3 χρόνια).
Για τα έτη από το 2011 και μετά οι νέοι συνταξιούχοι θα λαμβάνουν εθνική-βασική σύνταξη περί τα 9 ευρώ ανά έτος ασφάλισης (360 ευρώ η βασική-κρατική σύνταξη από τον προϋπολογισμό σε κάθε συνταξιούχο, διά τα 40 έτη ασφάλισης που θα διανύει στο μέλλον κάθε απασχολούμενος μέχρι τη λήψη της σύνταξης).
Επίσης για τα έτη ασφάλισης από το 2011 και μετά θα καταβάλλεται ένα τρίτο μέρος σύνταξης με συντελεστή από 0,8% για κάθε έτος στην ασφάλισης (το πολύ) έως 1,4% για κάθε χρόνο ασφάλισης (επί το μέσο μισθό της καλύτερης 5ετίας) για 35-38 χρόνια ασφάλισης από 2% όπως προείπαμε που είναι ήμερα.
5.Στις περιπτώσεις των επικουρικών συντάξεων θα ισχύει διαφορετικός τρόπος υπολογισμού με βάσει τις ασφαλιστικές εισφορές που καταβλήθηκαν στα οικεία ταμεία (σ.σ. τα οποία πλέον έχουν συγχωνευτεί στο ΕΤΕΑ) από το 2001 και μετά. Δηλαδή η σύνταξη θα είναι ανταποδοτική.
Εάν δεν ο δικαιούχος δηλώσει ότι επιθυμεί η σύνταξη που δικαιούται να συνεχίσει να την απολαμβάνει η σύζυγό του μετά το θανόντα (σ.σ. ισχύει και το αντίθετο, η σύζυγος να δηλώσει ότι η παροχή θα «κληροδοτηθεί» στο σύζυγο, τότε θα αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού με τον συνυπολογισμό μεγαλυτέρου προσδόκιμου ζωής (και μακρύτερου χρόνου καταβολής της σύνταξης). Δηλαδή, εάν η σύνταξη θα μεταβιβάζεται, τότε το ποσό θα είναι μειωμένο…
6. Οι ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ με συμπληρωμένη 35ετία μέχρι το τέλος του 2012 και σήμερα συμπληρωμένο το 60ο έτος της ηλικίας. Σε αυτή την περίπτωση τους συμφέρει η συνταξιοδότηση καθώς η σχέση μεταξύ εισφορών και προσαύξησης της σύνταξης έχει καταβαραθρωθεί μετά τις τελευταίες μειώσεις.
7.Όσοι ασφαλισμένοι μπορούν, ενώ έχουν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης, να συνεχίσουν να εργάζονται επίσης έχουν λόγο να φύγουν στη σύνταξη το συντομότερο δυνατόν. Έτσι, θα αρχίσει να τρέχει η σύνταξη, ενώ θα καταβάλλεται κανονικά και ο μισθός. Για να υπολογιστεί η σύνταξη θα συνυπολογιστούν και τα επιπλέον (ενδιάμεσα) ένσημα.
Εάν η σύνταξη είναι πάνω από 1.000 ευρώ (πράγμα σπάνιο στις μέρες μας), το επιπλέον ποσό θα περικοπεί κατά 30%. Ακολούθως, ακόμη και ως συνταξιούχος, μπορεί να συνεχίσει να εργάζεται ένας σφαλισμένος. Υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι έχει συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας.
Αντιθέτως δεν πρέπει να βιαστούν ή, ακόμη καλύτερα, τους συμφέρει να παραμείνουν στην εργασία τους προκειμένου να βελτιώσουν τις συντάξιμες αποδοχές, οι ασφαλισμένοι στις ακόλουθες περιπτώσεις:
α/ Για όσους αναγνωρίσουν το νέο χρόνο τον στρατό, προκειμένου να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα θα τύχουν εκπτώσεως 50% επί του κόστους (20% επί του τρέχοντος μισθού στον ιδιωτικό τομέα συν 6% για επικουρήσει).
Εάν αναγνώριζαν μέσα στο 2014 τον στρατό, προκειμένου να φύγουν νωρίτερα, θα πλήρωναν περισσότερα χρήματα καθώς η έκπτωση ήταν 30% (επί του 20% για την κύρια σύνταξη και 6% για επικουρική). Βεβαίως, εάν ο ασφαλισμένος πληρώσει εφάπαξ ολόκληρο το ποσό δικαιούται και επιπλέον έκπτωση 15%.
β/Με βάσει την έως τώρα εμπειρία όσο πιο αργά συνταξιοδοτείται κανείς τόσο μεγαλύτερη είναι η μείωση στο εφάπαξ που λαμβάνει. Ωστόσο, εάν παραμείνει κάποιος περισσότερα χρόνια στην εργασία του είναι σαφές ότι θα βελτιώσει το εφάπαξ.
Πρώτον λόγω των επιπλέον ετών ασφάλισης (και εισφορών) και δεύτερον άμα συμπληρώσει 25ετία (π.χ. στο ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων). Με αυτόν τον τρόπο βελτιώνεται ο συντελεστής απόδοσης του εφάπαξ.
γ/ Θα μειωθεί κατά μία μονάδα το ποσοστό σύνταξης (αναπλήρωσης) για τις συντάξεις του Δημοσίου και των ειδικών ταμείων (με βάση τον νόμο 3029/2002). Συγκεκριμένα το ποσοστό αναπλήρωσης έχει αρχίσει από το 2008 να μειώνεται για κάθε χρόνο ως ακολούθως: Η μείωση αυτή αφορά τα χρόνια που συμπληρώνει ο υπάλληλος από την 1η Ιανουαρίου 2008 και μετά.
Δηλαδή για έναν εργαζόμενο που συμπληρώνει τη νέα χρονιά 35 έτη ασφάλισης στο Δημόσιο, τα 27 χρόνια υπολογίζονται με ποσοστό αναπλήρωσης 80% επί του μέσου μισθού της τελευταίας πενταετία με βάση τον μισθό του Οκτωβρίου του 2011, το 28ο έτος με ποσοστό 79%, το 29ο με 78% κ.ο.κ μέχρι το έτος 2015 το οποίο θα υπολογιστεί (συμμετοχή στην σύνταξη) με ποσοστό 72%.
Τα έτη ασφάλισης που έχουν συμπληρωθεί μέχρι το τέλος του 2007 αλλά και τα έτη ασφάλισης που συμπληρώνονται από το 2008 και μετά υπολογίζονται με βάση τις συντάξιμες αποδοχές του Οκτωβρίου 2011 και όχι τις τρέχουσες αποδοχές.
Ωστόσο, αυτή η επίπτωση είναι μικρότερη από την αύξηση που θα προκύψει λόγω ωρίμανσης των ασφαλιστικών δικαιωμάτων, ή την εξάντληση του πέναλτι πρόωρης εξόδου (από 4,5% για κάθε χρόνο πρόωρης συνταξιοδότησης για τους ασφαλισμένους που θεμελίωσαν μέχρι το 2010 και έως 6% το χρόνο για όσους θεμελίωσαν μεταγενέστερα).