Μετα την μαρυρία του Παυσανία περί ταφής του Μ.Αλέξανδρου σύμφωνα με το “Μακεδονικό νόμο” αλλά και της ύπαρξης του μονογράμματος Α στις φωτό του ταφικού μνημείου, προκλήθηκαν ερωτήματα κατά πόσο είναι δυνατόν ο Βασιλεύς των βασιλέων να αναπαύεται στην Αμφίπολη.
Και όμως ίσως να υπάρχει μια ακόμα μαρτυρία αυτή τη φορά του Διόδωρου του Σικελιώτη ο οποίος φέρεται να κάνει την περιγραφή του τάφου της Αμφίπολης
Oι “αιρετικές” απόψεις του embedotimos.blogspot.gr όχι μόνο μας ιντριγκάρουν αλλά προκαλούν μεγάλα ερωτηματικά που προσφέρουν μεγαλύτερη διάυγεια από τις μέχρι τώρα απαντήσεις του ΥΠ.ΠΟ.
Ο ίδιος έιναι άγνωστο ποιος είναι και εάν είναι αρχαιολόγος, η κατάρτιση όμως που εμφανίζει στα γραπτά του αυτό δείχνει, και αν μη τι άλλο παρουσιαζουμε απόψεις με ενδιαφέρον. Μια φίλη του ιστολογίου δημοσίευσε ένα καταπληκτικό άρθρο πλήρες επιχειρημάτων με την άποψη ότι ο Διόδωρος ο Σικελίώτης περιέγραψε το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης, 2000 χρόνια πριν ανακαλυφθεί. Ας δούμε τι λέει η “Ερασιτέχνης”, γιατί τα καλύτερα τελικά δεν λέγονται από το ΥΠ.ΠΟ
” Η πολύ καλή φίλη του ιστολογίου “Ερασιτέχνης”, έκανε μια ερμηνεία της περιγραφής της άμαξας που μετέφερε την σορό του Μεγάλου Αλεξάνδρου από την Βαβυλώνα προς τις Αιγές, όπως ακριβώς την καταγράφει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης και ισχυρίζεται ότι ίσως η περιγραφή αυτή στην πραγματικότητα αποδίδει το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης.
Ας την απολαύσουμε…..
ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ας υποθέσουμε για λίγο ότι η περιγραφή της αρμάμαξας που μετέφερε τη σορό του Μεγάλου.Αλεξάνδρου, την οποία τόσο αναλυτικά μας περιγράφει ο Διόδωρος Σικελιώτης, δεν είναι η περιγραφή μιας πραγματικής (ή φανταστικής κατ΄ άλλους) αρμάμαξας, αλλά «συγκαλυμμένη/ αλληγορική» περιγραφή του τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Η ιδέα αυτή μου ήρθε ξαφνικά πριν από δύο τρεις μήνες και όλα άρχισαν να μου φαίνονται πιο λογικά και ξεκάθαρα.
Δε θα ασχοληθώ προς το παρόν με το ποιος και γιατί μπορεί να έγραψε αυτή την περιγραφή, αλλά το πρώτο που μου έκανε εντύπωση είναι ότι σπατάλησε τόσο μελάνι για να μας περιγράψει αναλυτικά μια αρμάμαξα (με κουδούνια;), ενώ για τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που τόσο κόσμος συνέρρεε στην Αλεξάνδρεια, ούτε μια κουβέντα. Γιατί άραγε ο ”παραμυθάς” Διόδωρος μας αφήνει στα κρύα του λουτρού, αφού παρακάτω το “παραμύθι” του θα γινόταν πολύ καλύτερο…
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Παραθέτω τα αποσπάσματα από το αρχαίο κείμενο και τις αντίστοιχες μεταφράσεις τους. Το κάνω αυτό γιατί πολλές φορές όταν διαβάζεις μόνο τη μετάφραση (η οποία μπορεί να μη είναι ακριβής ή ακόμα χειρότερα, να είναι ελεύθερη μετάφραση), μπορεί να μη εντοπίσεις κάποια πράγματα. Η κάθε λέξη έχει τη σημασία της.
Οι μεταφράσεις δεν είναι δικές μου. Τις βρήκα στο διαδίκτυο και δεν τις διόρθωσα για να δείξω τη διαφορά που αναφέρω παραπάνω.
Το κείμενο του Διόδωρου παρατίθεται σε αποσπάσματα, στο τέλος των οποίων γράφω τα δικά μου σχόλια, για ευκολία στην ανάγνωση. Κατά τη διάρκεια της σύνταξης του κείμενου παρατήρησα κάτι πολύ σημαντικό και κρίσιμο για την ερμηνεία των διαφόρων στοιχείων. Ο συγγραφέας περιγράφει την κατασκευή από μέσα προς τα έξω χωρίζοντας το μνημείο σε τρεις χώρους, όπως αυτοί οριοθετούνται από τους σφραγιστικούς / διαφραγματικούς τοίχους (νεκρικός θάλαμος, χώρος ψηφιδωτού και Καρυάτιδων, προθάλαμος).
Όλο και κάτι θα ξέρει αυτός για να τους χωρίζει έτσι…
Δε γνωρίζω όλα τα δεδομένα της ανασκαφής και πιθανόν κάποιες επιμέρους ερμηνείες μου να είναι λάθος. Η μόνη που είναι σε θέση να δώσει τις τελικές ερμηνείες είναι η Κα Περιστέρη.
Η αλήθεια είναι ότι κάθε φορά που το διαβάζω ανακαλύπτω και κάτι καινούριο. Χρειάζεται ψάξιμο λέξη λέξη. Όμως δε κάνουμε δουλειά έτσι… Άλλωστε δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Στόχος μου είναι, σε αυτή τη φάση, να καταδείξω τις ομοιότητες της περιγραφής αυτής με τα ευρήματα της ανασκαφής στην Αμφίπολη.
Τέλος σημειώνω ότι εφόσον δεχόμαστε (ως υπόθεση εργασίας) ότι πρόκειται για μια αλληγορική περιγραφή, αυτό δημιουργεί περιορισμούς στον “συγγραφέα” ως προς την ορολογία που χρησιμοποιεί και ως προς τις πληροφορίες που μπορεί να δώσει.
Έχω πλήρη συνείδηση ότι πολλές φορές βλέπουμε αυτό που θέλουμε να δούμε και προσαρμόζουμε τις ερμηνείες μας ώστε να «εξυπηρετούν» το σενάριο μας.
Αυτός ήταν και ο λόγος που όλο αυτό το διάστημα είχα ενδοιασμούς. Όχι όμως πλέον. Θεωρώ ότι τόσες πολλές ομοιότητες / αναλογίες είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν στο ίδιο κείμενο.
Ας το διαβάσουμε λοιπόν….
ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ
ΒΙΒΛΟΣ ΟΚΤΩ ΚΑΙ ΔΕΚΑΤΗ
«ἐπ ἄρχοντος δ᾽ Ἀθήνησι Φιλοκλέους ἐν Ῥώμῃ κατεστάθησαν ὕπατοι Γάιος Σολπίκιος καὶ Γάιος Αἴλιος. ἐπὶ δὲ τούτων Ἀρριδαῖος ὁ κατασταθεὶς ἐπὶ τὴν κατακομιδὴν τοῦ Ἀλεξάνδρου σώματος, συντετελεκὼς τὴν ἁρμάμαξαν ἐφ᾽ ἧς ἔδει κατακομισθῆναι τὸ βασιλικὸν σῶμα, παρεσκευάζετο τὰ πρὸς τὴν κομιδήν. ἐπεὶ δὲ τὸ κατασκευασθὲν ἔργον, ἄξιον ὑπάρχον τῆς Ἀλεξάνδρου δόξης, οὐ μόνον κατὰ τὴν δαπάνην διήνεγκε τῶν ἄλλων, ὡς ἀπὸ πολλῶν ταλάντων κατασκευασθέν, ἀλλὰ καὶ τῇ κατὰ τὴν τέχνην περιττότητι περιβόητον ὑπῆρξε, καλῶς ἔχειν ὑπολαμβάνομεν ἀναγράψαι περὶ αὐτοῦ.»
Μετάφραση
«…τελείωσε την κατασκευή της αρμάμαξας, πάνω στην οποία έπρεπε να μεταφερθεί η σορός του βασιλιά, και ετοίμαζε το ταξίδι. Επειδή τούτο το έργο, που ήταν αντάξιο της δόξας του Αλεξάνδρου, δεν ξεπέρασε τα υπόλοιπα μόνο σε δαπάνη, με την κατασκευή του που απαίτησε πάρα πολλά τάλαντα, αλλά υπήρξε και περιβόητο για την ανυπέρβλητη τέχνη του, θεωρούμε καλό να γράψουμε γι αυτό.»
Σχόλια
1. Θεωρούμε καλό να γράψουμε γι αυτό…
Δέχομαι ότι ο κάθε συγγραφέας επιλέγει τις εκφράσεις που χρησιμοποιεί και τη στάση που τηρεί απέναντι στα γεγονότα Ο πρόωρος θάνατος όμως του ΜΑ καθώς και οτιδήποτε σχετίζεται με αυτόν, είναι ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ.
Μήπως ο “συγγραφέας” μας θέλει να πει « Επειδή τούτο το έργο, που ήταν αντάξιο της δόξας του Αλεξάνδρου,….. υπήρξε και περιβόητο για την ανυπέρβλητη τέχνη του, θεωρούμε καλό να γράψουμε γι αυτό….γιατί είναι κρίμα να μείνει τελείως μυστικό “;
Έψαξα λοιπόν στο λεξικό και βρήκα ότι “υπολαμβάνω” σημαίνει μεν θεωρώ/νομίζω, αλλά η κύρια σημασία του είναι διακόπτω κάποιον που μιλάει/ παίρνω το λόγο και απαντώ.
Ποιος είναι λοιπόν αυτός που διέκοψε το Διόδωρο και πήρε το λόγο για να μας μιλήσει για την αρμάμαξα;
Ξεκινάει πρώτα με την περιγραφή του νεκρικού θαλάμου….
«[3] πρῶτον μὲν γὰρ τῷ σώματι κατεσκευάσθη χρυσοῦν σφυρήλατον ἁρμόζον καὶ τοῦτ᾽ ἀνὰ μέσον ἐπλήρωσαν ἀρωμάτων τῶν ἅμα [p. 359] δυναμένων τὴν εὐωδίαν καὶ τὴν διαμονὴν παρέχεσθαι τῶ σώματι. [4] ἐπάνω δὲ τῆς θήκης ἐπετέθειτο καλυπτὴρ χρυσοῦς, ἁρμόζων ἀκριβῶς καὶ περιλαμβάνων τὴν ἀνωτάτω περιφέρειαν. ταύτης δ᾽ ἐπάνω περιέκειτο φοινικὶς διαπρεπὴς χρυσοποίκιλτος, παρ᾽ ἣν ἔθεσαν τὰ τοῦ μετηλλαχότος ὅπλα, βουλόμενοι συνοικειοῦν τὴν ὅλην φαντασίαν ταῖς προκατειργασμέναις πράξεσι.»
Μετάφραση
«Πρώτα, λοιπόν, κατασκευάστηκε ένα περίβλημα για το σώμα από σφυρήλατο χρυσό. Το κενό που έμενε ανάμεσα στο σώμα και το περίβλημα γέμισε με αρώματα που έδιναν ευωδιά στο σώμα και ταυτόχρονα το συντηρούσαν. Επάνω στη θήκη τοποθετήθηκε χρυσό κάλυμμα που εφάρμοζε τέλεια και κάλυπτε ολόκληρο το επάνω μέρος. Επάνω της ήταν ριγμένη μια πανέμορφη, χρυσοποίκιλτη πολεμική σημαία, πλάι στην οποία έθεσαν τα όπλα του νεκρού, θέλοντας να συνδυάσουν την όλη εξωτερική εμφάνιση με τα μεγάλα του κατορθώματα.»
Σχόλια
1. Κατασκεύασαν λοιπόν ένα χρυσό περίβλημα, το οποίο γέμισαν με αρώματα για ευωδία και συντήρηση (μέλι για προσωρινή ταρίχευση;) και στη συνέχεια τοποθέτησαν από πάνω ένα κάλυμμα που εφάρμοζε τέλεια στην περιφέρεια. Από όλες δλδ τις πληροφορίες που θα μπορούσε να μας δώσει για τη σαρκοφάγο αυτή, επιλέγει να μας πει το προφανές, ότι δηλαδή το κάλυμμα περιελάμβανε όλη την περιφέρεια και εφάρμοζε τέλεια!!!
Τι να θέλει να πει άραγε;.
Πιθανόν εννοεί τη σφράγιση του τάφου με πώρινες πλάκες και χώμα.
Κάλυπτε όλη την περιφέρεια και εφάρμοζε τέλεια…δε φαινόταν καν ως τάφος….
2. Φοινικίδα
Η φοινικίδα, με το βαθύ κόκκινο χρώμα αντιπροσωπεύει το νεκρικό θάλαμο.΄
3. παρ᾽ ἣν ἔθεσαν τὰ τοῦ μετηλλαχότος ὅπλα, βουλόμενοι συνοικειοῦν τὴν ὅλην φαντασίαν ταῖς προκατειργασμέναις πράξεσι.»
παρ᾽ ἣν: Δίπλα από τη φοινικίδα (κόκκινο νεκρικό θάλαμο) τοποθέτησαν τα όπλα.
Πού δίπλα δηλαδή; Υπάρχει και άλλος θάλαμος;
“συνοικειοῦν τὴν ὅλην φαντασίαν” : Τα βλέπουμε τελικά τα όπλα ή τα φανταζόμαστε;
Συνοικειώ ή συνοικώ; (γειτνιάζω, συγκατοικώ)
Υπάρχει θάλαμος δίπλα από το νεκρικό, όπου είναι τοποθετημένα τα όπλα; Θάλαμος χωρίς πρόσβαση, ώστε να μη μπορεί να γίνει σύληση; Μακάρι!!!!!
Προκατειργασμέναις:
Το αφήνω προς το παρόν. Εδώ χρειάζεται μεγάλη ανάλυση….
Από αυτό το σημείο και μετά ξεκινά η περιγραφή του δεύτερου χώρου (Ψηφιδωτό/ Καρυάτιδες)
« μετὰ δὲ ταῦτα παρέστησαν τὴν τοῦτο κομιοῦσαν ἁρμάμαξαν, ἧς κατεσκεύαστο κατὰ μὲν τὴν κορυφὴν καμάρα χρυσῆ, ἔχουσα φολίδα λιθοκόλλητον, ἧς ἦν τὸ μὲν πλάτος ὀκτὼ πηχῶν, τὸ δὲ μῆκος δώδεκα, ὑπὸ δὲ τὴν ὑπωροφίαν παρ᾽ ὅλον τὸ ἔργον θριγκὸς χρυσοῦς, τῷ σχήματι τετράγωνος, ἔχων τραγελάφων προτομὰς ἐκτύπους, ἐξ ὧν ἤρτηντο κρίκοι χρυσοῖ διπάλαιστοι, δι᾽ ὧν κατακεκρέμαστο στέμμα πομπικόν, χρώμασι παντοδαποῖς διαπρεπῶς κατηνθισμένον. ἐπὶ δὲ τῶν ἄκρων ὑπῆρχε θύσανος δικτυωτός, ἔχων εὐμεγέθεις κώδωνας, ὥστ᾽ ἐκ πολλοῦ διαστήματος προσπίπτειν τὸν ψόφον τοῖς ἐγγίζουσι.
κατὰ δὲ τὰς τῆς καμάρας γωνίας ἐφ᾽ ἑκάστης ἦν πλευρᾶς Νίκη χρυσῆ τροπαιοφόρος.τὸ δ᾽ ἐκδεχόμενον τὴν καμάραν περίστυλον χρυσοῦν ὑπῆρχεν, ἔχον Ἰωνικὰ κιονόκρανα. ἐντὸς δὲ τοῦ περιστύλου δίκτυον ἦν χρυσοῦν, τὸ πάχος τῇ πλοκῇ δακτυλιαῖον καὶ πίνακας παραλλήλους ζῳοφόρους τέσσαρας ἴσους τοῖς τοίχοις ἔχον. τούτων δ᾽ ὁ μὲν πρῶτος ἦν ἔχων ἅρμα τορευτὸν καὶ καθήμενον ἐπὶ τούτου τὸν Ἀλέξανδρον, μετὰ χεῖρας ἔχοντα σκῆπτρον διαπρεπές: περὶ δὲ τὸν βασιλέα μία μὲν ὑπῆρχε θεραπεία καθωπλισμένη Μακεδόνων, ἄλλη δὲ Περσῶν μηλοφόρων καὶ πρὸ τούτων ὁπλοφόροι:
ὁ δὲ δεύτερος εἶχε τοὺς ἐπακολουθοῦντας τῇ θεραπείᾳ ἐλέφαντας κεκοσμημένους πολεμικῶς, ἀναβάτας ἔχοντας ἐκ μὲν τῶν ἔμπροσθεν Ἰνδούς, ἐκ δὲ τῶν ὄπισθεν Μακεδόνας καθωπλισμένους τῇ συνήθει σκευῇ, ὁ δὲ τρίτος ἱππέων εἴλας μιμουμένας τὰς ἐν ταῖς παρατάξεσι συναγωγάς, ὁ δὲ τέταρτος ναῦς κεκοσμημένας πρὸς ναυμαχίαν.”
Μετάφραση
«Μετά απ’ αυτό, έστησαν πλάι την αρμάμαξα που θα το μετέφερε. Η χρυσή οροφή της ήταν επιμήκης θολωτή με ανάγλυφες φολίδες διακοσμημένες με πολύτιμους λίθους, είχε πλάτος οκτώ πήχεις και μήκος δώδεκα, ενώ κάτω από την οροφή περιέτρεχε ολόκληρο το κατασκεύασμα ορθογώνιος, χρυσός θριγκός με γλυπτές προτομές τραγέλαφων, στις οποίες ήταν περασμένοι κρίκοι χρυσοί με διάμετρο δύο παλάμες, από τους οποίους κρεμόταν πομπική γιρλάντα στολισμένη λαμπρά μ όλων των ειδών τα χρώματα. Στις άκρες υπήρχαν δικτυωτοί θύσανοι με ευμεγέθη κουδούνια, ώστε να φτάνει ο ήχος τους από μακριά όποιον πλησίαζε.
Στις γωνίες, στη βάση της οροφής και στις δυο πλευρές, έστεκαν χρυσά αγάλματα τροπαιοφόρου Νίκης. Η κιονοστοιχία που στήριζε τον θόλο ήταν χρυσή με ιωνικά κιονόκρανα. Μέσα στο περίστυλο υπήρχε χρυσό δίχτυ, πλεγμένο από νήμα πάχους ενός δακτύλου, και τέσσερις παράλληλες και ίσου μήκους με το πέτασμα ζωφόροι.Η πρώτη απ’ αυτές είχε ανάγλυφο άρμα κι απάνω του καθισμένο τον Αλέξανδρο να κρατάει στα χέρια του σκήπτρο λαμπρό.
Γύρω απ’ τον βασιλιά υπήρχε η σωματοφυλακή του, από ένοπλους Μακεδόνες και μηλοφόρους Πέρσες, και μπρος απ’ αυτούς οι υπασπιστές. Η δεύτερη είχε τους ελέφαντες που ακολουθούσαν τη σωματοφυλακή, με πολεμική εξάρτυση και αναβάτες Ινδούς εμπρός και πίσω Μακεδόνες αρματωμένους με τον συνήθη τους εξοπλισμό. Η τρίτη αναπαριστούσε ίλες ιππικού σε σχηματισμό μάχης κι η τέταρτη πλοία αρματωμένα για ναυμαχία.»
Όπως βλέπουμε η μετάφραση δεν είναι κατά λέξη…
Σχόλια
1. « μετὰ δὲ ταῦτα παρέστησαν τὴν τοῦτο κομιοῦσαν ἁρμάμαξαν»
Παρέστησαν : έστησαν δίπλα
Σας φαίνεται λογικό; Δηλαδή πρώτα έφτιαξαν τη σαρκοφάγο, τη σκέπασαν με τη φοινικίδα, τοποθέτησαν δίπλα τα όπλα του ΜΑ και μετά έστησαν δίπλα την αρμάμαξα;
Η περιγραφή κανονικά θα έπρεπε να πήγανε κάπως έτσι : «Μετά λοιπόν τοποθέτησαν τη σαρκοφάγο αυτή μέσα σε μία αρμάμαξα, την κάλυψαν με φοινικίδα… Η αρμάμαξα αυτή ήταν κατασκευασμένη… κλπ κλπ»
Τελικά τοποθέτησαν τη σαρκοφάγο μέσα στην αρμάμαξα;
Θεωρώ εδώ ότι το κάνει εσκεμμένα προκείμενου να διαχωρίσει το νεκρικό θάλαμο (ή θαλάμους;) που αντιστοιχούν στην προηγούμενη περιγραφή από την αρμάμαξα.
Η αρμάμαξα είναι οι υπόλοιποι θάλαμοι/κατασκευές, που ως άμαξα, μας οδηγούν στο νεκρικό θάλαμο.
Στις 22/11/2014 το ΥΠΠΟ ανακοίνωσε ότι πρώτα κατασκευάστηκε ο νεκρικός θάλαμος και μετά οι υπόλοιποι θάλαμοι. Τα συμπεράσματα δικά σας…
Σημείωση
Εγώ θα προσέθετα ότι πρώτα κατασκευάστηκε ο νεκρικός θάλαμος, έγινε η ταφή και μετά χτίστηκε η υπόλοιπη κατασκευή. Η σορός του ΜΑ φυγαδεύτηκε από τη Βαβυλώνα αμέσως μετά το θάνατό του. Η “αντικατάσταση” της σορού δεν έγινε στα σύνορα Συρίας Αιγύπτου αλλά στη Βαβυλώνα. Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία…
2. Διαστάσεις καμάρας: 8 πήχεις πλάτος και 12 πήχεις μήκος
Κατ’ αρχήν να αναφέρω εδώ ότι έχω παρατηρήσει πως ο “συγγραφέας” μας όταν μιλάει για καμάρα εννοεί το δεύτερο χώρο (ψηφιδωτό/ Καρυάτιδες)
Αν χρησιμοποιήσουμε το βασιλικό αιγυπτιακό (Ιερό) πήχυ (0,525) προκύπτει πλάτος 4,2 και μήκος 6,3.
(εντάξει το ξέρω, αλλά αυτός με βόλευε…..αν θέλετε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τον εμβάτη του μνημείου, που σύμφωνα με τους εκπροσώπους του ΥΠΠΟ, είναι 0,528)
Οι διαστάσεις αυτές πιθανόν είναι το πλάτος / μήκος (4,2) και το ύψος (6,3) του χώρου που οριοθετείται από τον θριγκό (βλέπε επόμενο σχόλιο).
3. ὑπὸ δὲ τὴν ὑπωροφίαν παρ᾽ ὅλον τὸ ἔργον θριγκὸς χρυσοῦς, τῷ σχήματι τετράγωνος,ἔχων τραγελάφων προτομὰς ἐκτύπους, ἐξ ὧν ἤρτηντο κρίκοι χρυσοῖ διπάλαιστοι, δι᾽ ὧν κατακεκρέμαστο στέμμα πομπικόν, χρώμασι παντοδαποῖς διαπρεπῶς κατηνθισμένον.”
Ας προσέξουμε εδώ ότι δε γράφει “παρ’ όλην την καμάρα”, αλλά “παρ᾽ ὅλον τὸ ἔργον “ Ποιο έργο;;; Για αρμάμαξα μιλούσαμε και για καμάρες…..Μήπως εννοεί αυτό το εξαιρετικό έργο ή έργα τέχνης που υπάρχουν από κάτω;
Ο όρος τετράγωνο δεν είχε τότε την ίδια σημασία με σήμερα; Γιατί ο μεταφραστής γράφει ορθογώνιο; Βέβαια η λογική λέει ότι κάτω από μια επιμήκη καμάρα θα υπάρχει ορθογώνιος θριγκός ιδίων διαστάσεων (8 Χ 12 πήχεις) και όχι τετράγωνος.
Εννοεί κάτι;
Αυτό το σημείο με παίδεψε πάρα πολύ!….
Είμαστε στο χώρο μπροστά από τον νεκρικό θάλαμο. Αν υπήρχε τετράγωνος «θριγκός» αυτός, με βάση τις διαστάσεις της καμάρας θα ήταν 8Χ8 (πήχεις), άρα 4,2 Χ 4,2 μέτρα.
Σας θυμίζει κάτι αυτή η διάσταση; Το μήκος της μαρμάρινης πλάκας είναι 4,2μ. Το πλάτος του χώρου του μωσαϊκού είναι 4,5μ. Άρα κάλλιστα αυτές οι πλάκες (αποκλείεται να ήταν μόνο μία- σύμφωνα με το ΥΠΠΟ η πλάκα αποτελούσε τμήμα της οροφής) θα μπορούσαν να οριοθετούν ένα τετράγωνο 4,2μ Χ 4,2μ.
Σύμφωνα με την περιγραφή της αρμάμαξας ο θριγκός αυτός είχε ανάγλυφες προτομές τραγέλαφων, στις οποίες ήταν περασμένοι χρυσοί κρίκοι με διάμετρο δύο παλαμών, από τους οποίους κρεμόταν πομπικό στέμμα ολάνθιστο με όλων των ειδών τα χρώματα.
Παραθέτω απόσπασμα από την ανακοίνωση του ΥΠΠΟ :
«Με την αφαίρεση των χωμάτων αποκαλύφθηκε, σε απόσταση 2 περίπου μέτρων από τη θόλο και 4,5 μέτρων, περίπου, από το δάπεδο, μαρμάρινη ορθογώνια πλάκα, μήκους 4.2μ, πλάτους 1μ. και πάχους 0.21μ, σε άριστη κατάσταση. (φωτο 1) Εδράζεται οριακά σε πώρινο λίθο του τρίτου διαφραγματικού τοίχου και στο ανώτερο τμήμα ορθομαρμάρωσης, το οποίο φέρει κυμάτιο. Στο κάτω μέρος της πλάκας υπάρχει γραπτός διάκοσμος σε γαλάζιο, κόκκινο και κίτρινο χρώμα, όπου παριστάνονται φατνώματα με ρόδακα στο κέντρο. Πρόκειται για τμήμα της οροφής του συγκεκριμένου χώρου»
Δεν ξέρω για τους τραγέλαφους αλλά το πολύχρωμο πομπικό στέμμα το βλέπω ξεκάθαρα.
4. «ἔχων τραγελάφων προτομὰς ἐκτύπους»
Τραγέλαφος : ανύπαρκτο ζώο /κάτι μη πραγματικό.
Ο όρος αυτός σήμερα έχει άλλη σημασία (κωμικοτραγικό)
Ο Αριστοτέλης όμως τον χρησιμοποιεί για να διαχωρίσει το αληθές από το ψευδές.
“Εάν, λόγου χάριν, πούμε : « ο τραγέλαφός εστιν » ή « ο τραγέλαφος ούκ εστιν », αυτομάτως η πρώτη πρόταση σημαίνει, ότι ο τραγέλαφος είναι ένα ον ή ζώον το οποίο υπάρχει μέσα στην πραγματικότητα, και η δεύτερη το αντίθετό της. Είναι φανερό, ότι η πρώτη πρόταση είναι ψευδής, ενώ η δεύτερη αληθής.”
Μήπως οι τραγέλαφοι είναι μια προειδοποίηση του συγγραφέα, ότι αυτό που μας περιγράφει δεν υπάρχει στ’ αλήθεια και είναι κάτι άλλο;
Δεν αποκλείω βέβαια να υπάρχουν όντως οι τραγέλαφοι πάνω στην πλάκα ή περιμετρικά του τοίχου.
Κάπου διάβασα ότι στα Διονύσια μυστήρια ο τραγέλαφος, ήταν το σύμβολο της ανάστασης, της ελπίδας του ανθρώπου για αθανασία.
Είπαμε, δεν ξέρουμε όλα τα ευρήματα….
7. ἐπὶ δὲ τῶν ἄκρων ὑπῆρχε θύσανος δικτυωτός, ἔχων εὐμεγέθεις κώδωνας, ὥστ᾽ ἐκ πολλοῦ διαστήματος προσπίπτειν τὸν ψόφον τοῖς ἐγγίζουσι.
Είμαστε ακόμα στο δεύτερο θάλαμο. Έχω διαβάσει ότι συχνά οι καρυάτιδες/ μαινάδες απεικονίζονταν με θυσάνους στα χέρια. Επειδή όμως η αναφορά αυτή προηγείται αυτής των αγαλμάτων τροπαιοφόρου Νίκης μπορεί να είμαστε ακόμα στο χώρο του ψηφιδωτού.
Εννοεί μήπως το διακοσμητικό πλαίσιο του ψηφιδωτού;
Δεν κατάφερα να βρω κάποια αντιστοιχία με τα κουδούνια.
Μετά όμως από πολλές προσπάθειες, συνειδητοποίησα ότι ίσως η βαρύτητα πρέπει να δοθεί στο «ὥστ᾽ ἐκ πολλοῦ διαστήματος προσπίπτειν τὸν ψόφον τοῖς ἐγγίζουσι»
Δηλαδή όχι ακούγονταν αλλά ήταν ορατά από μακριά σε όσους πλησίαζαν.
Αν αναφέρεται όμως στο ψηφιδωτό, αυτό δεν ήταν ορατό από μακριά…
Θα δούμε…..
8. Νίκες τροπαιοφόροι
Δε χρειάζεται να σχολιάσω…
Επειδή πολύς λόγος έχει γίνει για το τι κρατούσαν στα χέρια τους οι Καρυάτιδες, ίσως θα πρέπει να το ψάξουμε λιγάκι ανάποδα; Τι κρατούσαν συνήθως στα χέρια τους οι Νίκες; Δεν είναι τυχαίο, που τα αγάλματα αυτά τα αναφέρει ως Νίκες τροπαιοφόρους.
Αυτός ο “συγγραφέας” καθημερινά με εκπλήσσει. Είναι ιδιοφυΐα!!! Καταφέρνει και γράφει αποπροσανατολιστικά. Αποσπά την προσοχή σου από τα σημαντικά και σε οδηγεί εντέχνως στις λεπτομέρειες Άλλωστε αυτός είναι και στόχος του. Να μη συνδεθεί η περιγραφή αυτή με τον τάφο. Τι με έπιασε και τα λέω τώρα όλα αυτά; Θα δείτε…
Με τη βοήθεια και την πολύ εύστοχη παρατήρηση ενός “ιντερνετικού” φίλου του Λοΐζου, το σκηνικό αλλάζει…..
Παραθέτω ακριβώς το μήνυμα που μου έστειλε (η υπογράμμιση είναι δική μου). Εγώ δεν έχω να προσθέσω τίποτα άλλο…
“Μα πως κάνεις έτσι για ένα (Λ); Στο κείμενο:”θύσανος δικτυωτός έχων ευμεγέθεις κώδωνας”…χμμ, ή κΛωδωνας;= μεγάλες Μαινάδες(Καρυάτιδες). Είναι και “θρεμμένες” 3,67μ ύψος. Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι οι Μαινάδες των ορφικών που δρουν στην Αμφίπολη ονομάζονται και κλώδωνες.
Οι κώδωνες όμως από κάπου άνωθεν πρέπει να κρέμονται…χμ… ή μήπως να ακουμπούν τα κεφάλια τους κάπου άνωθεν Σαν να κρέμονται; από που όμως;
Στο κείμενο: “θύσανος ΔΙΚΤΥΩΤΌΣ” δηλαδή όχι απλός σαν αλογοουρές, ούτε ακριβώς δίχτυ, ούτε σχοινί, αλλά δικτυωτά πλεγμένος. χμμμ…Μήπως πρόσεξες το άνωθεν σημείο επαφής των κλωδώνων;Αυτό με τους πλούσιους βοστρύχους = πλεξούδες του ΥΠΠΟ; Παρατήρησες το υπέροχο δικτυωτό σχήμα της κάθε πλεξούδας ολόκληρης; Κάτι σου θυμίζει;; Αν ήμασταν στην θέση του (όποιου) συγγραφέα, πως αλλιώς θα απεικονίζαμε αλληγορικά -φωτογραφικά το άνωθεν σημείο σύνδεσης και χωρίς να παραπέμπει σε πραγματικά κουδούνια και καμπάνες;”
ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΟ!!!! ΔΕ ΣΥΜΦΩΝΕΙΤΕ;
Και ήταν ορατές από μακριά σε όσους πλησίαζαν…
Και τώρα τι κάνουμε;;;
Ποιες είναι οι Νίκες τροπαιοφόροι, που αρχικά μου φαίνονταν τόσο προφανείς;
Εδώ θα τολμήσω μια άλλη ερμηνεία…..
Τι να κρατούσαν άραγε στα χέρια τους οι Κλώδωνες/ Καρυάτιδες;
Μήπως κρατούσαν Νίκες τροπαιοφόρους;
(σαν κάτι να είχε πάρει το αυτί μου το προηγούμενο διάστημα αλλά το θεώρησα ότι ήταν στο πλαίσιο της παραπληροφόρησης. Δεν μπορούμε όμως να είμαστε σίγουροι. Θα πρέπει να περιμένουμε να ανακοινωθούν όλα τα ευρήματα της ανασκαφής για να το επιβεβαιώσουμε ή όχι.).
9. “ἐντὸς δὲ τοῦ περιστύλου δίκτυον ἦν χρυσοῦν, τὸ πάχος τῇ πλοκῇ δακτυλιαῖον”
Εδώ μάλλον μας μιλάει για το διακοσμητικό πλαίσιο του ψηφιδωτού.
10. «και πίνακας παραλλήλους ζῳοφόρους τέσσαρας ἴσους τοῖς τοίχοις ἔχον.»
Η περιγραφή αυτή είναι η περιγραφή των παραστάσεων των ζωγραφιστών επιστυλίων, που δεν έχουμε δει ακόμα. Είναι όμως μόνο ζωγραφιστά ή έχουν και ανάγλυφες παραστάσεις; “Τορευτό” σημαίνει ανάγλυφο ή πάλι η μετάφραση είναι λάθος;
Δε χρειάζεται να πω κάτι άλλο. Άλλωστε τα περιγράφει αναλυτικότατα. Το μόνο που εύχομαι είναι να μην είναι και η περιγραφή αυτή αλληγορική….
Από το σημείο αυτό ξεκίνα η περιγραφή του πρώτου χώρου (Σφίγγες-προθάλαμος)
“καὶ παρὰ μὲν τὴν εἰς τὴν καμάραν εἴσοδον ὑπῆρχον λέοντες χρυσοῖ, δεδορκότες πρὸς τοὺς εἰσπορευομένους: ἀνὰ μέσον δὲ ἑκάστου τῶν κιόνων ὑπῆρχε χρυσοῦς ἄκανθος ἀνατείνων ἐκ τοῦ κατ᾽ ὀλίγον μέχρι τῶν κιονοκράνων.”
Μετάφραση
Δεξιά κι αριστερά της εισόδου κάτω απ’ την καμάρα έστεκαν χρυσοί λέοντες κοιτάζοντας προς τους εισερχόμενους Από το μέσο κάθε κίονα ξεκινούσε χρυσή άκανθα που ανέβαινε σιγά σιγά μέχρι το κιονόκρανο.
Σχόλια:
1. “καὶ παρὰ μὲν τὴν εἰς τὴν καμάραν εἴσοδον ὑπῆρχον λέοντες χρυσοῖ, δεδορκότες πρὸς οὺς εἰσπορευομένους”
Επιτέλους να και ένα εύκολο!
Οι Λέοντες αυτοί, που κοιτάζουν προς τους εισερχόμενους είναι οι δύο σφίγγες της εισόδου, που έχουν σώμα λιονταριού και τα κεφάλια τους στραμμένα προς τους εισερχόμενους.
2. «ἀνὰ μέσον δὲ ἑκάστου τῶν κιόνων ὑπῆρχε χρυσοῦς ἄκανθος ἀνατείνων ἐκ τοῦ κατ᾽ ὀλίγον μέχρι τῶν κιονοκράνων»
Προφανώς μιλάμε για τους κίονες της εισόδου
Αρχικά σκέφτηκα ότι οι κίονες αυτοί πιθανόν να έφεραν ζωγραφιστό διάκοσμο με άκανθα. Σε μια πιο «προχωρημένη» εκδοχή, σκέφτηκα και τις σφίγγες (φτερά ή άκανθες στους πόλους).
Μετά όμως…..
Δεν πρέπει βέβαια να κατηγορούμε τον μεταφραστή γιατί και αυτός νομίζει ότι περιγράφει αρμάμαξα και προσαρμόζει αναλόγως την μετάφραση. Ο “συγγραφέας” ‘όμως άλλα μας λέει..
Ανάμεσα στους κίονες υπήρχε άκανθος η οποία εκτεινόταν (ανέβαινε /έφτανε μέχρι- “ανατείνων”) από το κάτω μέρος των κιόνων (εκ του κατ΄ολίγον) έως τα κιονόκρανα.
Σας αρέσουν τα αινίγματα; Θα σας πω ένα…
Τι είναι αυτό που ανεβαίνει από το κάτω μέρος των κιόνων έως το ύψος των κιονόκρανων και είναι κατά κάποιο τρόπο “αγκαθωτό”’ έχει δηλαδή εσοχές/ προεξοχές;
Ελάτε!! Είναι εύκολο…
Η ΣΚΑΛΑ!!!!
Ο άνθρωπος είναι απίστευτος!!!!!! Αναρωτιέμαι ποιος να είναι άραγε;;;
Και τώρα βγαίνουμε έξω….
“ἐπάνω δὲ τῆς καμάρας κατὰ μέσην τὴν κορυφὴν φοινικὶς ὑπῆρχεν ὑπαίθριος, ἔχουσα χρυσοῦν στέφανον ἐλαίας εὐμεγέθη, πρὸς ὃν ὁ ἥλιος προσβάλλων τὰς ἀκτῖνας κατεσκεύαζε τὴν αὐγὴν ἀποστίλβουσαν καὶ σειομένην, ὥστ᾽ ἐκ μακροῦ διαστήματος ὁρᾶσθαι τὴν πρόσοψιν ἀστραπῇ παραπλησίαν.”
Μετάφραση
Επάνω από την οροφή, στη μέση της καμάρας, υπήρχε μεγάλη κόκκινη πολεμική σημαία που κυμάτιζε στον αέρα κι έφερε πάνω της ένα μεγάλο χρυσό στεφάνι ελιάς, που όπως έριχνε πάνω του ο ήλιος τις ακτίνες του το έκανε να αστράφτει και να λαμπυρίζει, καθώς σειόταν, ώστε από μακριά να δίνει την εντύπωση αστραπής.
Σχόλια
1. Εδώ αρχικά θεώρησα ότι μας μιλάει για τον Λέοντα της κορυφής, ο οποίος ήταν στην κορυφή, ευμεγέθης, υπαίθριος, και φαινόταν από πολύ μακριά.
Να αναφέρω εδώ επιγραμματικά κάποιες πληροφορίες που βρήκα ψάχνοντας για σημαίες και φοινικίδες.
Στην αρχαιότητα δεν χρησιμοποιούσαν σημαίες αλλά διάφορα σύμβολα («επίσημα») στις ασπίδες. Η φοινικίδα (ύφασμα με βαθύ κόκκινο χρώμα σαν του αίματος), την οποία χρησιμοποιούσαν οι Μακεδόνες, σηματοδοτούσε την έναρξη (έπαρση) ή τη λήξη της μάχης.
Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο η σημαία ονομαζόταν “σίγνο” (signum/ σημείο)
Σήμα του τάφου;;;
Αναθεώρησα όμως τη αρχική μου άποψη, γιατί για τον Λέοντα μας μιλάει παρακάτω
Η φοινικίδα είναι ο τύμβος (τούμπα). Σήμα δεν ονόμαζαν μόνο τις επιτύμβιες στήλες στους τάφους. Όταν κάλυπταν τους τάφους με χώμα (τους σηματοδοτούσαν κατά κάποιο τρόπο) η πράξη αυτή λεγόταν «χέειν σήμα».
Το στεφάνι ελιάς είναι το εντυπωσιακό μαρμάρινο περιμετρικό τοιχείο, το οποίο όταν το χτυπάει ο ήλιος μοιάζει από μακριά σαν αστραπή.
Κάτι όμως ξέχασε να μας πει και ξαναμπαίνουμε μέσα….
“ ἡ δ᾽ ὑπὸ τὴν καμάραν καθέδρα δύο εἶχεν ἄξονας, οὓς περιεδίνευον τροχοὶ Περσικοὶ τέσσαρες, ὧν ὑπῆρχε τὰ μὲν πλάγια καὶ αἱ κνημίδες κατακεχρυσωμέναι, τὸ δὲ προσπῖπτον τοῖς ἐδάφεσι μέρος σιδηροῦν. τῶν δ᾽ ἀξόνων τὰ προέχοντα χρυσᾶ κατεσκεύαστο, προτομὰς ἔχοντα λεόντων σιβύνην ὀδὰξ κατεχούσας. κατὰ δὲ μέσον τὸ μῆκος εἶχον πόλον ἐνηρμοσμένον μηχανικῶς ἐν μέσῃ τῇ καμάρᾳ, ὥστε δύνασθαι διὰ τούτου τὴν καμάραν ἀσάλευτον εἶναι κατὰ τοὺς σεισμοὺς καὶ ἀνωμάλους τόπους. ”
Μετάφραση
Η βάση κάτω από το θολωτό κατασκεύασμα είχε δύο άξονες, γύρω από τους οποίους γύριζαν τέσσερις περσικοί τροχοί, των οποίων τα πλάγια και οι ακτίνες ήταν επιχρυσωμένα, ενώ το μέρος που ερχόταν σε επαφή με το έδαφος σιδερένιο. Τα άκρα των αξόνων που προεξείχαν ήταν επιχρυσωμένα κι είχαν σχήμα κεφαλής λιονταριού που κρατούσε στα δόντια του κυνηγετική λόγχη. Στο μέσον του μήκους τους οι δυο άξονες ήταν συνδεδεμένοι μ’ ένα πόλο κάθετο που εφάρμοζε μ’ ένα μηχανικό σύστημα στη μέση του θολωτού κατασκευάσματος, ώστε μέσω αυτού να παραμένει ασάλευτο στα τραντάγματα και στις λακκούβες..
Σχόλια
Και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα…..
Το αμορτισέρ!!!!!!
«κατὰ δὲ μέσον τὸ μῆκος εἶχον πόλον ἐνηρμοσμένον μηχανικῶς ἐν μέσῃ τῇ καμάρᾳ, ὥστε δύνασθαι διὰ τούτου τὴν καμάραν ἀσάλευτον εἶναι κατὰ τοὺς σεισμοὺς καὶ ἀνωμάλους τόπους»
Στο μέσο του μήκους τους οι άξονες είχαν πόλο, ο οποίος συνδεόταν μηχανικώς με το μέσο της καμάρας, ώστε να τη διατηρούν ασάλευτη κατά τους σεισμούς και τους ανώμαλους τόπους (ή χρόνους;;).
Δε γνωρίζω τη σημασία του όρου σεισμού την εποχή εκείνη αν δηλαδή είχε την ίδια σημασία με σήμερα ή σήμαινε τα «ταρακουνήματα/ τραντάγματα». Αν όμως είχε την ίδια σημασία όπως σήμερα, τότε για πρώτη φορά ακούω για αντισεισμικό όχημα!
Ας υποθέσουμε όμως ότι εννοεί τραντάγματα. Άρα μιλάει για αμορτισέρ.
Το φυσιολογικό θα ήταν λοιπόν ο πόλος αυτός να ήταν εναρμονισμένος μηχανικά με την βάση της αρμάμαξας και όχι την οροφή!
Τι θέλει να μας πει; Ποιοι είναι οι άξονες, ο κάθετος πόλος και ο «αντισεισμικός»/ «αντικραδασμικός» μηχανισμός;
Μήπως περιγράφει τη πόρτα;; Που έχει δύο άξονες περιστροφής, τροχούς σιδερένιους (θυμηθείτε τη σκουριά πάνω στο μωσαϊκό), οι οποίοι στο μέσο τους ενώνονται με κάποιο μηχανισμό (κλειδαριά ή κάτι άλλο) για να την κρατούν ασάλευτη; Πιθανόν έφεραν διακόσμηση από κεφαλή / κεφαλές Λιονταριών (χερούλι).
ή μήπως τίποτα από τα παραπάνω;
Ας ξαναπάμε στην αίθουσα του ψηφιδωτού….
Στο χώρο αυτό έχει βρεθεί μια μαρμάρινη πλάκα, “τμήμα της οροφής “του χώρου αυτού, σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΠΟ.
Γιατί όμως μόνο αυτός ο χώρος είχε οροφή;;;
Οι πλάκες θα πρέπει να ήταν τουλάχιστον δύο. Η δεύτερη (ή οι υπόλοιπες τρεις) ίσως βρέθηκε σπασμένη και γι αυτό και δεν ανακοινώθηκε. Μεταξύ των δύο αυτών πλακών πιθανόν υπήρχε ξύλινη ψευδοροφή (ίσως και όχι -εξαρτάται από τον αριθμό των μαρμάρινων πλακών που υπήρχαν)
Το ψηφιδωτό έχει φθορά στο κέντρο, η οποία σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, δεν έχει προέλθει από φυσικά αίτια.
Επάνω στο ψηφιδωτό βρέθηκαν ίχνη σκουριάς και επίσης στο χώρο αυτό βρέθηκαν μεταλλικά καρφιά.
Αρχικά το μυαλό μου πήγε στην πόρτα γιατί ήταν το μόνο “μηχανικό” μέρος της όλης κατασκευής.
Τώρα όμως θεωρώ ότι η οροφή κάλυπτε κάποιο μηχανισμό ανοίγματος/κλειδώματος της πόρτας ή μηχανισμό αποφυγής εισόδου.
Οι οπές που έχουν βρεθεί ψηλά στους τοίχους πιθανόν συνδέονται με κάποιο τρόπο με το μηχανισμό αυτό.
Αν τα μέρη του μηχανισμού ήταν ξύλινα ή/ και μεταλλικά πιθανόν μα μη σώζονται και γι αυτό δεν έχουν βρεθεί (ή μήπως κάνω λάθος και έχουν βρεθεί υπολείμματά τους;;).
Οι τροχοί αναφέρονται ως “περσικοί” όχι γιατί είχαν λεπίδες αλλά γιατί ήταν οδοντωτοί («οδάξ»)
Είτε λόγω φθοράς είτε λόγω σεισμού η οροφή (ή ψευδοροφή) κατέρρευσε συμπαρασύροντας τον μηχανισμό. Έτσι προκλήθηκε και η ζημιά στο κέντρο του ψηφιδωτού, πιθανόν από την πτώση του «κάθετου πόλου». Εναλλακτικά θα μπορούσε ο κάθετος πόλος να ήταν στερεωμένος στο κέντρο του ψηφιδωτού. Θα κατέστρεφαν όμως ένα τέτοιο υπέροχο έργο τοποθετώντας στο κέντρο του έναν «πόλο»;
Την ακριβή μορφή αυτού του μηχανισμού ίσως δεν θα μάθουμε ποτέ.
Όλα τα παραπάνω φυσικά προϋποθέτουν ότι ο χώρος αυτός δεν ήταν αρχικά επιχωματωμένος.
Σημείωση
Πιθανολογώ ότι ο χώρος ήταν επισκέψιμος. Όχι για το ευρύ κοινό φυσικά… Επισκέψιμος ως χώρος λατρείας όμως και όχι ως τάφος. Ο τάφος ήταν μυστικός και καλά κρυμμένος κάτω από το δάπεδο. Αυτά όμως είναι δικές μου εικασίες…..
Ξαναβγαίνουμε έξω…..
“τεσσάρων δ᾽ ὄντων ῥυμῶν ἑκάστῳ τετραστοιχία ζευγῶν ὑπέζευκτο, τεσσάρων ἡμιόνων ἑκάστῳ ζεύγει προσδεδεμένων, ὥστε τοὺς ἅπαντας ἡμιόνους εἶναι ἑξήκοντα καὶ τέσσαρας, ἐπιλελεγμένους ταῖς τε ῥώμαις καὶ τοῖς ἀναστήμασιν. ἕκαστος δὲ τούτων ἐστεφάνωτο κεχρυσωμένῳ στεφάνῳ καὶ παρ᾽ ἑκατέραν τῶν σιαγόνων εἶχεν ἐξηρτημένον κώδωνα χρυσοῦν, περὶ δὲ τοὺς τραχήλους χλιδῶνας λιθοκολλήτους.”
Μετάφραση
Υπήρχαν τέσσερις ρυμοί που έφεραν τέσσερις ζυγούς ο καθένας, ενώ κάθε ζυγός ήταν τετραπλός, ώστε να ζεύονται τέσσερις ημίονοι στον καθένα. Έτσι, συνολικά υπήρχαν εξήντα τέσσερις ημίονοι, διαλεγμένοι για την αντοχή και το ανάστημα τους. Καθένας απ’ αυτούς ήταν στεφανωμένος με επίχρυσο στεφάνι, ενώ από τα χάμουρα δεξιά κι αριστερά από τη σιαγόνα του κρεμόταν από ένα χρυσό κουδούνι και στον τράχηλο είχε λαιμαριά διακοσμημένη με πολύτιμους λίθους.
Σχόλια
Τώρα πλέον αφήνουμε την αρμάμαξα και πιάνουμε τα υποζύγια (ζώα).
Όπως καταλάβατε μας μιλάει για το Λέοντα της κορυφής. Δεν τον αποκαλεί Λέοντα γιατί δε θέλει να “προδοθεί” Μας μιλάει όμως για το ανάστημα και τη δύναμή του και ότι ήταν “στεφανωμένος με χρυσό στεφάνι” (χαίτη).
Οι κώδωνες δεν κατάφερα να βρω (προς το παρών) τι θα μπορούσαν αν είναι. Έχω δοκιμάσει όλους τους πιθανούς αναγραμματισμούς (…;…;). Στις σιαγόνες του Λιονταριού εγώ βλέπω μόνο οδόντες όχι κώδωνες.
Αναφέρεται στο σχήμα; Μοιάζουν λίγο με κουδούνια…
Στον τράχηλο πιθανόν να έφερε κάποια διακόσμηση λιθοκόλλητη.
Τα υπόλοιπα στοιχεία, ρυμοί, ζυγοί κλπ θεωρώ ότι περιγράφουν τη βάση του Λέοντα, για την οποία δεν ξέρουμε πως ακριβώς ήταν κατασκευασμένη.
Το μόνο που θα αναφέρω εδώ είναι ότι έχω διαβάσει ότι σε κάθε πλευρά της υπήρχαν τέσσερις δωρικοί ημικίονες (σύνολο δεκάξι).
64 ημίονοι λοιπόν συνολικά. Για να δούμε τι θα βγει αν πολλαπλασιάσουμε το 64 με τον βασιλκό αιγυπτιακό πήχυ.
64Χ0,525=33,6 (ύψος του τύμβου;). Ή μήπως πρέπει να και διαιρέσουμε (ημιόνοι);
“ἡ μὲν οὖν ἁρμάμαξα, τοιαύτην ἔχουσα τὴν κατασκευὴν καὶ διὰ τῆς ὁράσεως μᾶλλον ἢ τῆς ἀπαγγελίας φαινομένη μεγαλοπρεπεστέρα, πολλοὺς ἐπεσπᾶτο θεωροὺς διὰ τὴν περιβόητον δόξαν: οἱ γὰρ ἐκ τῶν πόλεων καθ᾽ ἃς αἰεὶ γίνοιτο πανδημεὶ συνήντων καὶ πάλιν προέπεμπον, οὐκ ἐμπιμπλάμενοι τῆς κατὰ τὴν θεωρίαν τέρψεως. [2] ἀκολούθως δὲ ταύτῃ τῇ μεγαλοπρεπείᾳ παρηκολούθει πλῆθος ὁδοποιῶν καὶ τεχνιτῶν, ἔτι δὲ τῶν στρατιωτῶν παραπεμπόντων. Ἀρριδαῖος μὲν οὖν σχεδὸν ἔτη δύο καταναλώσας περὶ τὴν κατασκευὴν τῶν ἔργων ἀπεκόμισε τὸ σῶμα τοῦ βασιλέως ἐκ Βαβυλῶνος εἰς Αἴγυπτον:
[3] Πτολεμαῖος δὲ τιμῶν τὸν Ἀλέξανδρον ἀπήντησε μετὰ δυνάμεως μέχρι τῆς Συρίας καὶ παραλαβὼν τὸ σῶμα τῆς μεγίστης [p. 362] φροντίδος ἠξίωσεν. ἔκρινε γὰρ ἐπὶ τοῦ παρόντος εἰς μὲν Ἄμμωνα μὴ παρακομίζειν, κατὰ δὲ τὴν ἐκτισμένην ὑπ᾽ αὐτοῦ πόλιν, ἐπιφανεστάτην οὖσαν σχεδόν τι τῶν κατὰ τὴν οἰκουμένην, ἀποθέσθαι. [4] κατεσκεύασεν οὖν τέμενος κατὰ τὸ μέγεθος καὶ κατὰ τὴν κατασκευὴν τῆς Ἀλεξάνδρου δόξης ἄξιον, ἐν ᾧ κηδεύσας αὐτὸν καὶ θυσίαις ἡρωικαῖς καὶ ἀγῶσι μεγαλοπρεπέσι τιμήσας οὐ παρ᾽ ἀνθρώπων μόνον, ἀλλὰ καὶ παρὰ θεῶν καλὰς ἀμοιβὰς ἔλαβεν. [5] οἱ μὲν γὰρ ἄνθρωποι διὰ τὸ τῆς ψυχῆς εὐχάριστον καὶ μεγαλόψυχον συνέτρεχον πάντοθεν εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν καὶ προθύμως ἑαυτοὺς εἰς τὴν στρατείαν παρείχοντο, καίπερ τῆς βασιλικῆς δυνάμεως μελλούσης πολεμεῖν πρὸς Πτολεμαῖον, καὶ κινδύνων προδήλων καὶ μεγάλων ὄντων ὅμως ἅπαντες τὴν τούτου σωτηρίαν τοῖς ἰδίοις κινδύνοις ἑκουσίως περιεποιήσαντο: [6] οἱ δὲ θεοὶ διὰ τὴν ἀρετὴν καὶ εἰς πάντας τοὺς φίλους ἐπιείκειαν ἐκ τῶν μεγίστων κινδύνων παραδόξως αὐτὸν διέσωσαν.”
Μετάφραση
Τέτοια ήταν η κατασκευή και η διακόσμηση της αρμάμαξας, μεγαλοπρεπέστερη να τη βλέπεις παρά να την ακούς, και γι’ αυτό προσέλκυε πλήθος θεατών, λόγω της φήμης που εξαπλώθηκε παντού. Στις πόλεις που συναντούσε στην πορεία της, οι κάτοικοι έτρεχαν σύσσωμοι να την προϋπαντήσουν και να τη συνοδεύσουν μέχρι να περάσει, μη μπορώντας να χορτάσουν το απολαυστικό θέαμα. Σε αντιστοιχία με την τόση μεγαλοπρέπεια, μεγάλο πλήθος όδοποιών και τεχνιτών ακολουθούσε την άμαξα μαζί με στρατιωτική συνοδεία.
Μετά τα δύο σχεδόν χρόνια που χρειάστηκε ο Αρριδαίος για την ολοκλήρωση του έργου, μετέφερε τη σορό του βασιλιά από τη Βαβυλώνα στην Αίγυπτο.
Για να τιμήσει τον Αλέξανδρο ο Πτολεμαίος βγήκε με στρατιωτική δύναμη μέχρι τη Συρία και, αφού παρέλαβε τη σορό, έδειξε τη μεγαλύτερη δυνατή φροντίδα για τον νεκρό. Διότι αποφάσισε να μην τον μεταφέρει προς το παρόν στον Άμμωνα, άλλα να τον ενταφιάσει στην πόλη που ίδρυσε εκείνος κι ήταν η επιφανέστερη σχεδόν πόλη της οικουμένης. Έχτισε, λοιπόν, τέμενος αντάξιο της δόξας του Αλεξάνδρου, όπου τον ενταφίασε και τον τίμησε με θυσίες και μεγαλοπρεπείς αγώνες, που άρμοζαν σε ήρωα. Γι’ αυτές τις τιμές που του απέδωσε, ο Πτολεμαίος δεν ανταμείφτηκε μόνο από τους ανθρώπους αλλά και από τους θεούς. Διότι οι άνθρωποι συνέρρεαν από παντού στην Αλεξάνδρεια….”
Σχόλια
1. Υπάρχει καμία αναφορά σε άλλους λαούς για αυτή την φοβερή και τρομερή αρμάμαξα; Αφού πλήθος θεατών συνέρρεε να τη δει κάτι θα πρέπει να υπάρχει…
2. πλῆθος ὁδοποιῶν καὶ τεχνιτῶν, ἔτι δὲ τῶν στρατιωτῶν παραπεμπόντων
Χρειάστηκε πολύ κόσμος να δουλέψει για την κατασκευή και τη φύλαξη του μνημείου. Αυτό με τους οδοποιούς μπορεί να παραπέμπει στην τοποθεσία («Εννέα Οδοί»)
3. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Αρριδαίος έκανε περίπου δύο χρόνια για φτιάξει αυτή την αρμάμαξα και δεδομένης της μεγάλης απόστασης που είχε να διανύσει και της κατάστασης των δρόμων, η οποία δε θα επέτρεπε εύκολα τη δίοδο μιας τέτοιας αρμάμαξας και κατά συνέπεια των απαιτούμενων έργων διαπλάτυνσης και διάστρωσης των δρόμων, μετά από πόσα χρόνια υπολογίζετε ότι θα έφτανε στα σύνορα Συρίας και Αιγύπτου; Νομίζω ακόμη τον περιμένουν…
4. “ἔκρινε γὰρ ἐπὶ τοῦ παρόντος εἰς μὲν Ἄμμωνα μὴ παρακομίζειν, κατὰ δὲ τὴν ἐκτισμένην ὑπ᾽ αὐτοῦ πόλιν, ἐπιφανεστάτην οὖσαν σχεδόν τι τῶν κατὰ τὴν οἰκουμένην, ἀποθέσθαι”
Σε ποια εποχή αναφέρεται;
Ήταν τότε η Αλεξάνδρεια μεγάλη και τρανή, σχεδόν η επιφανέστερη πόλη της οικουμένης; Μπορεί βέβαια να εννοεί όταν έφτασε ο Αρριδαίος με την αρμάμαξα
Μήπως η αναφορά αυτή αφορά στον Πτολεμαίο και σε κάποιο μνημείο/τέμενος /ηρώο που έχτισε προς τιμή του Αλέξανδρου, όταν αργότερα οικοδόμησε την Αλεξάνδρεια; (ποια σορό να είχε άραγε ο Πτολεμαίος;….)
ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ
Α/ Βλέπουμε ότι ο συγγραφέας, παρ’ όλο που περιγράφει αναλυτικά όλη την εσωτερική κατασκευή δεν δίνει καμία πληροφορία για την παράσταση του ψηφιδωτού.
Αυτό αφενός μεν εξηγείται από το γεγονός ότι πολύ δύσκολα θα μπορούσε να τοποθετήσει την παράσταση αυτή στην περιγραφή μιας αρμάμαξας…τι έγραψα μόλις τώρα; αρμάμαξα; αρμάμαξα;;;;
Ε, ΝΑΙ!! ΑΡΜΑΜΑΞΑ!!!
ή μήπως άμαξα του Ερμή;
(όπως πολύ σωστά μου επεσήμανε η “art ant”)
Β/ Ο ίδιος “συγγραφέας” σε προηγούμενες παραγράφους, περιγράφει τη νεκρική πυρά του Ηφαιστίωνα (δε θα ασχοληθώ προς το παρόν με αυτήν). Αναφέρει όμως ότι γκρέμισαν περίπου δύο χιλιόμετρα από τα τείχη της Βαβυλώνας για να διαμορφώσουν τη βάση της κατασκευής. Προσπαθώντας να βρω διάφορες πληροφορίες για την αρχαία Αμφίπολη, έπεσα πάνω σε μια φωτογραφία ενός τμήματος των τειχών που έχει διασωθεί, που μου θύμισε το μοτίβο της ορθομαρμάρωσης του περιμετρικού τοιχείου. Μπορεί αυτό να είναι τυχαίο, αλλά με οδήγησε σε κάποια άλλη σκέψη…
Προφανώς μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου υπήρχε πίεση χρόνου να ολοκληρωθεί το μνημείο. Δεν αποκλείω οι πώρινοι λίθοι των εσωτερικών στρωμάτων του περιμετρικού τοιχείου να έχουν προέλθει από τα τείχη της Αμφίπολης, ώστε να κερδίσουν χρόνο….Ένας έλεγχος θα μας έπειθε…..
Γ/ Τα εισαγωγικά στη λέξη συγγραφέας δεν έχουν μπει τυχαία. Πιστεύω ότι ο “συγγραφέας” αυτών των περιγραφών δεν είναι ο Διόδωρος Σικελιώτης. Υποπτεύομαι ότι έχει γίνει μεταγενέστερη παρέμβαση στα σημεία αυτά του συγγράμματος, από κάποιον που είχε δει τον τάφο και πήρε το λόγο από τον Διόδωρο για να μας τον περιγράψει. Ίσως o “συγγραφέας” (ή ο εντολέας του) να είναι και αυτός που τον σφράγισε. Αυτή την ιστορία όμως μπορεί να τη πει πολύ καλύτερα από μένα κάποιος άλλος…
ΤΟ ΛΑΘΟΣ
Ο συγγραφέας μας σε όλο το κείμενο επιλέγει παρά πολύ προσεκτικά, ευφυώς θα έλεγα, τις λέξεις και εκφράσεις που χρησιμοποιεί. Όμως έχει κάνει ένα λάθος…..
“ἡ μὲν οὖν ἁρμάμαξα, τοιαύτην ἔχουσα τὴν κατασκευὴν καὶ διὰ τῆς ὁράσεως μᾶλλον ἢ τῆς ἀπαγγελίας φαινομένη μεγαλοπρεπεστέρα”
Τέτοια λοιπόν ήταν η κατασκευή και η διακόσμηση της αρμάμαξας, μεγαλοπρεπέστερη να τη βλέπεις παρά να σου να μιλούν για αυτήν.
Τι κρίμα!!! Και εμείς οι αναγνώστες του δεν μπορούμε να τη δούμε. Θα την ακούσουμε μόνο.
Το λάθος που έχει κάνει λοιπόν ο “συγγραφέας” μας είναι ότι δεν υπολόγισε την…Κα Περιστέρη, η οποία τώρα είναι αυτή που θα τον διακόψει και θα πάρει το λόγο!!!!!!
Κα Περιστέρη,
τα θερμά μου ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ!!! Έχετε κάθε λόγο να αισθάνεστε ΥΠΕΡΗΦΑΝΗ και ΠΑΝΕΥΤΥΧΗΣ.
Σας είμαστε ευγνώμονες γιατί χάρη σε εσάς την έχουμε ήδη δει την αρμάμαξα και πλέον ξέρουμε.
Καμιά φορά οι λέξεις είναι πολύ φτωχές…
